بازخوانی انتقادی مفهوم امر سیاسی در نظریۀ کارل اشمیت

Authors

علی اشرف نظری

abstract

کارل اشمیت (1985-۱۸۸۸) یکی از بحث­برانگیزترین متفکران سیاسی و حقوقی و از ­نظریه­پردازان برجستة قرن بیستم است. از دیدگاه اشمیت، لیبرالیسم بر ایدة تضاد دولت و جامعه و دولت حداقلی استوار است و از چند نظر قابل نقد است: عدم تلازم لیبرالیسم با دموکراسی، تحلیل رویه­ای به جای تحلیل ستیزش و تأکید لیبرالیسم بر رویه­گرایی و نادیده گرفتن جدال و ستیزش و دوست و دشمن، تقلیل جایگاه انسان و سیطرة نوعی دیدگاه فردگرا، سیاست­زدایی و انسان­زدایی (بی­هویتی سوژه به دلیل تعلیق امر سیاسی، بروز بی­تفاوتی و بی­­معنایی و غلبة روحیة مصرف­گرایی)، خطر از دست رفتن تجربة امر سیاسی و بی­توجهی به ماهیت اخلاقی امر سیاسی. متأثر از رویکرد واقع­گرایانه اشمیت، دولت و سیاست پیوندی جدایی­ناپذیر یافتند و به عنوان یگانه موضوع سیاست مورد توجه قرار گرفتند. دولت به مثابۀ قدرقدرتی است که ماهیتی خودفرمان دارد و تمام تصمیمات سیاسی را می­گیرد. اساساً مرز سیاست و غیرسیاست با تصمیم دولت در تمایز دوست/ دشمن مشخص می­شود. بحث تمایز دوست/ دشمن را باید به مثابۀ دال مرکزی امر سیاسی در گفتمان فکری اشمیت دانست. تمایز دوست- دشمن به عنوان یک پیش­فرض شبه استعلایی درونمایۀ امر سیاسی را مشخص می­کند که بر پایة آن وجود واقعی یک دشمن و همزیستی با موجودیت سیاسی دیگر پیش­فرض گرفته می­شود. دشمن در اینجا، نه برآمده از کینه یا خصومتی شخصی، بلکه دارای مفهومی عمومی (دشمن ما) و در اشاره به یک جماعت رزمنده از مردم در مقابل جماعتی دیگر و در روشن­ترین معنا در مورد ملتی دیگر است. هدف مقالۀ حاضر، ارائۀ نقدهای ایرادشده به سیاست­ از چشم­انداز لیبرالی، درک مفهوم امر سیاسی و امکانات و محدودیت­های آن در تحلیل سیاسی و فهم ساحت های بنیادین و ارزیابی است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

کارل اشمیت مطالعه‌ای در امر سیاسی

رسالة مفهوم امر سیاسی اثر کارل اشمیت برای نخستین‌بار در سال 1932 در آلمان منتشر شد. این رساله درون خودش بیانی صریح دربارة آن معیاری دارد که به‌اعتبار آن می‌توانیم عرصة سیاست را از عرصه‌های دیگر تمییز بدهیم. معیاری که نهایتاً آبجکتیویتة سیاست را بررسی می‌کند، آن معیار بنیادینی که به‌اعتبارش می‌شود این مسئله را دریافت که تحتِ چه شرایطی درون حوزة سیاست قرار خواهیم گرفت. ازآن‌جایی‌که رسالة<e...

full text

الاهیات سیاسی و امر استثناء (کارل اشمیت و مسأله‌ی حاکمیت)

کارل اشمیت با رسالة دوران‌سازش، «الاهیاتِ سیاسی: چهار گفتار در باب مفهوم حاکمیت»، بانیِ تحولی عمده در نظریه‌ دولت و مفهومِ حاکمیت در عصرِ جدید شد. او در این رساله با طرحِ مفهومِ حاکمیت، معتقد است که مشخصة اصلی حاکمیت و حاکم، «تصمیم» و آن چیزی که قوام‌بخش و برپادارندة حاکم است، «امرِ استثناء» است. از این‌رو، الاهیاتِ سیاسیِ اشمیت، دفاعیه‌ای است از اصلِ دولتِ مطلقه و ردیه‌‌ای است بر نظریة دولتِ لیبرال دموکرا...

full text

منطق استثنا در فلسفه سیاسی کارل اشمیت

چکیده اشمیت مفهوم امر سیاسی را پیش‌شرط مفهوم دولت می‌دانست. او باور داشت که دولت را تنها می‌توان از گذرگاه امر سیاسی تبیین کرد. ولی مفهوم امر سیاسی چیزی نیست جز توان و اراده برای تصمیم‌گیری در مناسبات انسان‌ها و گروه‌های انسانی برپایه‌ی الگوی دوست و دشمن. همان‌گونه که تفکیک نیک از بد در امر اخلاقی و تفکیک زیبا از زشت در امر زیبا‌شناسی انجام می‌گیرد، تفکیک دوست از دشمن نیز معیاری مستقل در امر سی...

full text

منطق استثنا در فلسفه سیاسی کارل اشمیت

چکیده اشمیت مفهوم امر سیاسی را پیش شرط مفهوم دولت می دانست. او باور داشت که دولت را تنها می توان از گذرگاه امر سیاسی تبیین کرد. ولی مفهوم امر سیاسی چیزی نیست جز توان و اراده برای تصمیم گیری در مناسبات انسان ها و گروه های انسانی برپایه ی الگوی دوست و دشمن. همان گونه که تفکیک نیک از بد در امر اخلاقی و تفکیک زیبا از زشت در امر زیبا شناسی انجام می گیرد، تفکیک دوست از دشمن نیز معیاری مستقل در امر سی...

full text

الاهیات سیاسی و امر استثناء (کارل اشمیت و مسأله ی حاکمیت)

کارل اشمیت با رساله دوران سازش، «الاهیاتِ سیاسی: چهار گفتار در باب مفهوم حاکمیت»، بانیِ تحولی عمده در نظریه دولت و مفهومِ حاکمیت در عصرِ جدید شد. او در این رساله با طرحِ مفهومِ حاکمیت، معتقد است که مشخصه اصلی حاکمیت و حاکم، «تصمیم» و آن چیزی که قوام بخش و برپادارنده حاکم است، «امرِ استثناء» است. از این رو، الاهیاتِ سیاسیِ اشمیت، دفاعیه ای است از اصلِ دولتِ مطلقه و ردیه ای است بر نظریه دولتِ لیبرال دموکراسی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه سیاست

Publisher: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

ISSN 1735-9678

volume 45

issue 4 2015

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023